जापानसंगको युद्धकालीन श्रम विवाद समाधान गर्ने दक्षिण कोरियाको घोषणा

दक्षिण कोरियाली सरकारले दोस्रो जवर्जस्ती श्रम गर्न बाध्य पारिएका आफ्ना नागरिकहरुलाई क्षतिपूर्ति दिने घोषणा गर्दै जापानसंगको सम्बन्ध सुधारको थालनी गरेको छ ।

जापानसँग लामो समयदेखि चलिरहेको युद्धकालीन श्रम विवाद समाधान गर्ने योजना योजना अन्तर्गत दक्षिण कोरिया सरकारले क्षतिपूर्तिको प्रबन्ध आफैंले गर्ने बताएको हो ।

सरकारी योजना अनुसार जापानी कम्पनीहरूको सट्टा सरकार समर्थित संस्थाले दोस्रो विश्वयुद्धमा यी कम्पनीहरूले आफू वा उनीहरूको परिवारका सदस्यहरूलाई काम गर्न बाध्य पारेको दाबी गर्ने व्यक्तिहरूलाई क्षतिपूर्ति दिनेछ।

दक्षिण कोरियाका विदेशमन्त्री पार्क जिनले सोमबार सो कुराको घोषणा गर्नुभएको हो । यसको उद्देश्य जापानसँगको सम्बन्ध सुधार गर्नु हो, जुन युद्धपछि सबैभन्दा खराब अवस्थामा रहेको मानिन्छ।

२०१८ मा, दक्षिण कोरियाको सर्वोच्च अदालतले जापानी कम्पनीहरूलाई पीडित पक्षलाई क्षतिपूर्ति तिर्न आदेश दिएको थियो । जापान सरकारका अनुसार क्षतिपूर्तिको मुद्दा पूर्णरुपमा टुङ्गिएको थियो र अन्ततः सन् १९६५ मा द्विपक्षीय सम्बन्ध सामान्य भएको थियो।

सियोलको तथ्याङ्कअनुसार ३५ वर्षको अवधिमा जापानले करिब सात लाख ८० हजार कोरियालीलाई जबर्जस्ती श्रममा संलग्न गराएको थियो । सन् १९१० देखि १९४५ सम्म कोरियाली प्रायःद्वीपमा जापानको औपनिवेशिक शासनका कारण दक्षिण कोरिया र जापानबीचको सम्बन्ध लामो समयदेखि तनावपूर्ण रहँदै आएको छ ।

दक्षिण कोरियाली विदेशमन्त्री पार्क जिनले सन् १९६५ मा टोकियोसँग भएको क्षतिपूर्ति सम्झौताबाट लाभान्वित भएका प्रमुख दक्षिण कोरियाली कम्पनीहरूबाट रकम लिने र त्यसलाई पीडितलाई क्षतिपूर्ति दिन प्रयोग गर्ने सियोलको योजना रहेको बताउनुभएको छ ।

दक्षिण कोरियाको योजना अनुसार आवश्यक रकम निजी क्षेत्रको स्वेच्छिक प्रयासबाट जुटाइनेछ । यसका लागि देशका कम्पनीहरूबाट चन्दा प्राप्त गरिनेछ ।

जापानी कम्पनीहरूको सम्पत्ति क्षतिपूर्ति तिर्नको लागि बेच्नु अघि द्विपक्षीय सम्बन्धमा सबैभन्दा ठूलो मुद्दाहरू समाधान गर्ने प्रयासको रूपमा दक्षिण कोरियाले योजनामा काम गरिरहेको छ।

सरकारले यो निर्णय गर्दा निवेदकको बढ्दो उमेर र जापानसँगको सम्बन्धलाई ध्यानमा राखेको परराष्ट्रमन्त्री पार्क बताउनु हुन्छ । जापानको कडा निर्यात नियन्त्रण उपाय र जिसोमिया नामक गोप्य सूचनामा द्विपक्षीय सन्धिमा सर्वोच्च अदालतले फैसला गरेपछि दुई देशबीचको सम्बन्धमा चिसोपन आएको थियो।

पार्कले तनावग्रस्त सम्बन्ध अक्षुण्ण रहेको बताउनुभयो । उहाँले नयाँ उपायले द्विपक्षीय सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ र भविष्य उन्मुख बनाउन सहयोग पुग्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।

युन सुक येओ दक्षिण कोरियाको राष्ट्रपति बनेदेखि नै जापानसँगको सम्बन्ध सुधार्ने दृढ इच्छा व्यक्त गर्नुभएको थियो । उहाँले उत्तर कोरियाको आणविक र मिसाइल विकास कार्यक्रम र अन्य क्षेत्रीय मुद्दाहरूको सामना गर्न अमेरिका, दक्षिण कोरिया र जापानको त्रिपक्षीय सहयोगलाई महत्त्वपूर्ण ठान्नुहुन्छ ।

तर केही उजुरीकर्ताहरूले भने सरकार समर्थित संस्थाबाट क्षतिपूर्ति नलिने बताएका छन् । उनीहरुले जापानी कम्पनीहरुबाट माफी र क्षतिपूर्ति आवश्यक रहेको बताएका छन् ।

त्यस्तै युद्धकालमा जापानले जबर्जस्ती श्रममा लगाएका दक्षिण कोरियाली पीडित र उनीहरूका आफन्तलाई क्षतिपूर्ति दिने दक्षिण कोरियाको घोषणालाई संयुक्त राज्य अमेरिकाले प्रशंसा गरेको छ ।

अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले सोमबार सम्झौतालाई दुई अमेरिकी सहयोगीबीचको ‘ऐतिहासिक सफलता’ को संज्ञा दिनुभएको छ ।