अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सोमबार विश्वभर अशान्ति निम्त्याउने जोखिम उठाउँदै आफूले भनेका अनुचित व्यापार असन्तुलनहरूलाई सम्बोधन गर्न यस हप्ता थप करहरू घोषणा गर्दा व्यापारिक साझेदारहरूप्रति ‘धेरै दयालु’ हुने बताउनुभएको छ ।
जनवरीमा पदभार ग्रहण गरेदेखि नै राष्ट्रपति शक्तिको अभूतपूर्व प्रयोग गर्दै आउनुभएका ट्रम्पले मङ्गलबार राति नै ठ्याक्कै कस्ता ‘पारस्परिक भन्सार शुल्क’ लगाइनेछ भनेर घोषणा गर्नसक्ने बताउनुभयो ।
रिपब्लिकन अर्बपति ट्रम्पले विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्रलाई ‘विश्वका हरेक देशले लुटेका’ ले पारस्परिक कार्य आवश्यक रहेको कुरामा जोड दिनुभएको छ र संयुक्त राज्य अमेरिकाका लागि ‘मुक्ति दिवस’ को प्रतिज्ञा गरिहरनुभएको छ ।
तर उहाँले सोमबार पत्रकारहरूलाई भन्नुभयो, “हामी धेरै राम्रो हुनेछौँ, तुलनात्मक रूपमा हामी धेरै दयालु हुनेछौँ ।” आलोचकहरूले यो रणनीतिले विश्वव्यापी व्यापार युद्धको जोखिम उठाउने, चीन, क्यानाडा र युरोपेली सङ्घ (इयु) जस्ता प्रमुख व्यापारिक साझेदारहरूको प्रतिशोधको शृङ्खला प्रतिक्रिया उत्पन्न गर्ने चेतावनी दिएका छन् ।
यसअघि नै चीन दक्षिण कोरिया र जापानले आपसमा स्वतन्त्र व्यापारलाई बलियो बनाउन सहमति जनाएका छन् । तर ट्रम्पले टिकटकमा सम्झौता पनि चिनियाँ करसँग जोडिएको हुनसक्छ भन्दै उहाँको कार्यले सहयोगीहरूलाई बेइजिङतर्फ धकेल्नेछ भनेर चिन्तित नभएको बताउनुभयो ।
ह्वाइट हाउसका प्रेस सचिव क्यारोलिन लेभिटले बुधबार ‘देशमा आधारित कर’ घोषणा गर्ने लक्ष्य रहेको बताउनुभयो । यद्यपि ट्रम्प छुट्टै, क्षेत्र–विशिष्ट करहरू लगाउन प्रतिबद्ध हुनुहुन्छ । अनिश्चितताले प्रमुख युरोपेली र एसियाली सूचकाङ्कहरू कममा बन्द भएको बजारलाई झट्का दिएको छ, यद्यपि डाउ र व्यापक–आधारित एस एन्ड पी ५०० ले लाभ कमाएका छन् ।
आइतबार ट्रम्पले आफ्नो करहरूमा ‘सबै देश’ समावेश हुने बताउनुभएपछि बजार ‘नर्भसनेस’ तीव्र भएको थियो । वाल स्ट्रिट जर्नलले सल्लाहकारहरूले लगभग सबै अमेरिकी व्यापारिक साझेदारहरूलाई असर गर्न २० प्रतिशतसम्म विश्वव्यापी कर लगाउने विचार गरेको बताएको छ । आफ्नो कर अमेरिकी उत्पादनहरूमाथि पहिले नै लगाइएका करहरूभन्दा ‘धेरै उदार’ हुने भन्दै ट्रम्प अस्पष्ट रहनुभएको छ ।
आर्थिक पीडा
करहरूमाथि ट्रम्पको निर्धारणले अमेरिकी मन्दीको डरलाई बढाइरहेको छ । गोल्डम्यान स्याक्स विश्लेषकहरूले आफ्नो १२–महिने मन्दीको सम्भावना २० प्रतिशतबाट ३५ प्रतिशतमा बढाएका छन् ।
यसले ‘न्यून वृद्धिको पूर्वानुमान, घट्दो विश्वास र ह्वाइट हाउस अधिकारीहरूबाट आर्थिक पीडा सहन इच्छुकता सङ्केत गर्ने बयानहरू’ लाई प्रतिबिम्बित गर्दछ । गोल्डम्यान स्याक्सले सन् २०२५ को अन्त्यमा अन्तर्निहित मुद्रास्फीतिको पूर्वानुमान पनि बढाएको छ ।
चीन र क्यानाडाले अमेरिकी सामानहरूमा प्रतिशोधात्मक कर लगाएका छन् भने युरोपेली सङ्घ (इयु) ले अप्रिलमा सुरु हुने आफ्नै उपायहरू घोषणा गरेको छ । भियतनामले कार, तरलीकृत ग्यास र केही कृषि उत्पादनलगायत विभिन्न वस्तुमा आयात कर कटौती गरेको बताएको छ ।
जापानले अमेरिकी करबाट प्रभावित व्यवसायहरूका लागि करिब एक हजार ‘परामर्श केन्द्र’ स्थापना गर्ने बताएको छ । अन्तर्राष्ट्रिय मुद्राकोष (आइएमएफ) प्रमुख क्रिस्टालिना जर्जिवाले सोमबार रोयटर्सको कार्यक्रममा ट्रम्पको करहरूले अहिलेका लागि चिन्ता पैदा गरिरहेको तर तिनीहरूको विश्वव्यापी आर्थिक प्रभाव नाटकीय हुनु पर्दैन भन्नुभयो ।
अक्सफोर्ड इकोनोमिक्सका रायन स्वीटले ट्रम्पले ‘केही ठूला अपराधीलाई लक्षित गर्ने’ अनुमान गर्दै ‘अनपेक्षित अपेक्षा गर्न’ भन्नुभयो । पारस्परिक देश करहरू बाहेक ट्रम्पले औषधि र सेमिकन्डक्टर जस्ता अतिरिक्त क्षेत्र–विशिष्ट करहरू पनि घोषणा गर्नसक्ने सम्भावना रहेको छ । उहाँले पहिले नै अटो करहरू बिहीबारबाट प्रभावकारी हुने घोषणा गर्नुभएको थियो ।
अर्थशास्त्रीहरूले आगामी प्रहारले संयुक्त राज्य अमेरिकासँग निरन्तर व्यापार असन्तुलन भएका १५ प्रतिशत साझेदारहरूलाई लक्षित गर्नसक्ने अपेक्षा गरेका छन् । अमेरिकी अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्टले ती साझेदारलाई ‘डर्टी १५’ समूह भन्नुभएको छ । संयुक्त राज्य अमेरिकाको चीन, इयु, मेक्सिको, भियतनाम, ताइवान, जापान, दक्षिण कोरिया, क्यानाडा र भारतसँग आफ्नो सबैभन्दा ठूलो वस्तु घाटा छ ।
अस्तित्वको क्षण
अमेरिकी व्यापार साझेदारहरू आफ्नो जोखिम कम गर्न हतारिरहेका छन् । समाचारहरूले भारतले केही करहरू कम गर्नसक्ने सङ्केत गरेका छन् ।
युरोपेली केन्द्रीय बैंक (इसिबी) का अध्यक्ष क्रिस्टिन लागार्डले सोमबार फ्रान्स इन्टर रेडियोलाई ‘अस्तित्वको क्षण’ को सामना गरिरहेको युरोपले आर्थिक स्वतन्त्रताको दिशामा अघि बढ्नुपर्ने बताउनुभयो ।
छुट्टै बेलायती प्रधानमन्त्री किर स्टार्मरले ट्रम्पसँग बेलायत–अमेरिका व्यापार सम्झौतातर्फ ‘उत्पादक वार्ताहरू’ मा कुरा गर्नुभयो भने जर्मन चान्सलर ओलाफ स्कोल्जले इयुले ट्रम्पप्रति दृढतापूर्वक प्रतिक्रिया दिने तर सम्झौताका लागि खुला रहेको बताउनुभयो । अमेरिकी व्यापार प्रतिनिधिको कार्यालयकी पूर्व अधिकारी ग्रेटा पिस्चले नयाँ करहरू द्रुत रूपमा घटाउन वा रोक्न ‘पूर्ण रूपमा सम्भव’ छ भन्नुभयो ।
फेब्रुअरीमा उत्तर अमेरिकी छिमेकीहरूले वार्ता गर्न थालेपछि वासिङ्टनले मेक्सिको र क्यानाडाको आयातमा लगाइएको भारी कर एक महिनाका लागि रोकेको थियो ।
प्रतिक्रिया राख्नुहोस्