पृथ्वीले पायो नयाँ चन्द्रमा

पृथ्वीले अर्को चन्द्रमा पाएको छ । नयाँ अनुसन्धानबाट यो खुलासा भएको हो । यो चन्द्रमा क्वासी मून अर्थात् अर्ध चन्द्रमा हो । क्वासी–मून स्पेस रक (क्षुद्रग्रह) हो जसले पृथ्वी र सूर्य दुवैको परिक्रमा गर्छ तर सूर्यको गुरुत्वाकर्षणले बाँधिएको हुन्छ । सरल शब्दमा भन्ने हो भने सूर्यले अन्तरिक्ष चट्टानलाई आफूतिर तान्छ ।

खगोलविद्हरूले हवाईमा प्यान-स्टार्स टेलिस्कोपको सहयोगमा २०२३ एफडब्लु१३ (FW13) नामको अर्ध-चन्द्रमा पत्ता लगाएका छन् । अन्तरिक्ष यात्रीका अनुसार यो २१०० वर्ष (१०० बीसी) देखि पृथ्वीको आसपास नै थियो । तर यसबारे अहिले मात्रै पहिचान भएको हो । यसले अबको आगामी १५ सय वर्ष अर्थात् सन् ३७०० सम्म पृथ्वीको परिक्रमा गर्नेछ । त्यसपछि यसले पृथ्वीको कक्ष छोड्नेछ । यसबाट पृथ्वीलाई कुनै खतरा हुने छैन ।

२०२३ एफडब्लु१३ ले सूर्यको वरिपरि घुम्छ जुन समय पृथ्वीले (३६५ दिन) लिन्छ, साथै यसले पृथ्वीको वरिपरि पनि परिक्रमा गर्छ ।

यसैले २०२३ एफडब्लु१३ अर्ध-चन्द्रमा भनिन्छ…
अर्ध-चन्द्रमालाई अर्ध-उपग्रह पनि भनिन्छ। उनीहरुलाई हेर्दा चन्द्रमा जस्तै पृथ्वीको परिक्रमा गरिरहेको जस्तो लाग्छ । तर तिनीहरू पृथ्वीको सट्टा सूर्यको गुरुत्वाकर्षणले बाँधिएका छन् । त्यसैले यिनीहरूलाई क्वासी भनिन्छ । जबकि, चन्द्रमा पृथ्वीको गुरुत्वाकर्षणले बाँधिएको छ ।

यो हाम्रो चन्द्रमा भन्दा कसरी फरक छ?
नयाँ चन्द्रमा – २०२३ एफडब्लु१३ पृथ्वीको ‘हिल स्फेयर’ बाहिर परिक्रमा गर्छ । ‘हिल स्फेयर’ कुनै पनि ग्रहको यस्तो भाग हो, जहाँ ग्रहको गुरुत्वाकर्षण बल सबैभन्दा शक्तिशाली हुन्छ । यस बलको कारण, उपग्रहहरू ग्रह तिर तान्छन् । पृथ्वीको ‘हिल स्फेयर’ को त्रिज्या (रेडियस) १५ लाख किलोमिटर छ, जबकि २०२३ एफडब्लु१३ को त्रिज्या योभन्दा ठूलो अर्थात् १६ लाख किलोमिटर छ । उही समयमा, हाम्रो चन्द्रमाको ‘हिल स्फेयर’ को त्रिज्या मात्र ६० हजार किलोमिटर छ । यो अन्तरिक्ष चट्टान रहेको कक्ष मंगल ग्रह र शुक्रको बीचमा रहेको छ ।

पहिलो पटक मार्च २०२३ मा देखियो, आकारबारे थाहा छैन
२०२३ एफडब्लु१३ पहिलो पटक मार्च २८ मा प्यान-स्टार्स टेलिस्कोप द्वारा अवलोकन गरिएको थियो । अब यसको अस्तित्व पुष्टि भएको छ। यो अन्तर्राष्ट्रिय खगोलीय संघको माइनर ग्रह केन्द्रमा सूचीबद्ध छ । २०२३ एफडब्लु१३ कति ठूलो छ थाहा छैन, तर वैज्ञानिक रिचर्ड बिन्जेल भन्छन् कि यसको डायमीटर (व्यास) ३० देखि ५० फिट हुन सक्छ । यो हाम्रो चन्द्रमाको व्यासको सानो अंश हो ।